Dizde Kıkırdak Zedelenmesi Neden Olur ?

Diz kıkırdağı, uzun yıllar boyunca eklemde yük taşıyacak ve ağrısız hareketi sağlayacak şekilde tasarlanmış çok özel bir yapıdır. Eklemi oluşturan kemiklerin birbirlerine bakan yüzlerini kaplayarak yastık vazifesi görür. Eklem kıkırdağı çeşitli şekillerde hasar görebilir. Yıllar içinde eskiyerek önce yumuşar sonra saçaklanarak dökülür ve altındaki kemik ortaya çıkar. Halk arasında “kireçlenme” olarak bilinen bu duruma osteoartrit veya artroz adı verilir ve yaşla birlikte ortaya çıkan aşınma ve eskimenin sonucudur. Genç bireylerde de  özellikle spor sırasında ortaya çıkan darbelere bağlı eklem kıkırdağında bölgesel hasarlar meydana gelebilir. Dizde kıkırdak zedelenmesinin en önemli tanısı , diz bölgesinin ağrılı olmasıdır. Dizinizde bulunan kıkırdak bir çok nedenden dolayı zedelenmeye maruz kalmış olabilir.Ağrının yanı sıra aşınma da söz konusu ise dizde ağrı çeken bireylerin ağrısından daha fazla problemler olur.Diz kapağınız öne doğru çıkık durumda ise bu durum ön diz ağrısına neden olabilir.Diz zedelenmesi hareket ettiğiniz zaman kendisini gösterir. Aktivite bozuklukları ( çömelme , oturma , merdiven inip – çıkma , yokuş çıkma vs. ) yaşamaya başlayan ve aktivite sırasında dizinde ağrı oluşan kişilerde diz zedelenmesi mevcut olabilir.Kilolu olmak da diz zedelemesine neden olan faktörler arasında yer alır.  Ağrı yaşadığınız halde bu aktivitelere devam etmeniz bu sorunun daha da büyümesine yol açabilir ve zedelenme sonucunda kıkırdak sorunlarınız çoğalır.Diz eklemlerinin içinde bulunan yapılara plaka denir. Bu plakalar zarar görürse kıkırdak zararı oluşur. Dizde kıkırdak zedelenmesinin belirtileri şunlardır ; 

1. Zonklama şeklinde ağrı,
2. Dizde şişlikler oluşması,
3. Dizdeki yükün fazla olması,
4. Diz kapağından ses gelmesi,
5. Yürüme esnasında kilitlenme,
6. Diz büküp doğrulurken ses gelmesi ,
7. Dizin ön kısmında batıcı şekilde ağrı,
8. Çömelme , merdiven inip – çıkma gibi durumlarda zorlanma,
9.  Uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkma sırasında ortaya çıkan ağrı veya sesler ,
10. Dizin üst kısmında ve ön kısmında ani gevşeme ile diz eklemlerinde boşalma hissi .

1. Öncelikle dizdeki kıkırdak problemlerinin detaylı olarak hikayesinin dinlenmesi yapılır.
2. Sonra filmler çekilerek diz kapağının eklem yerlerindeki bölümlerin düzgün olup olmadığı hakkında kesin bilgiler elde edilir.
3. Dizin kapağı ve arka kısmının çekilen filmleri diz kapağının kıkırdaklarının kendi içerisinde düzgün hareket edip etmediğinin ortaya çıkmasını sağlar. 
4. Bazı durumlarda diz kapağında takılma gibi mekanik problemler vardır.
5. Diz bölgesinde şişme gibi problemler varsa yapılacak başka testler vardır.
6. Dizde saptanan zedelenmenin azlığı veya çokluğu burada uygulanan filmler ile kesinleştikten sonra hastanın durumuna göre tedavi yollarına gidilir.

1. Dizde bulunan problemlerin kaynağının ne olduğu  anlaşıldıktan sonra kesin tanıyı koymak için artroskopiye başvurulur.
2. İlk önce röntgen grafileri çekilir. Burada eklemi oluşturan kemik yapılar hakkında fikir sahibi olunur, geçirilmiş bir kırık veya osteokondritis dissekans var ise tanı konabilir.
3. Daha sonra doktorunuz gerek gördüğü takdirde ilgili eklemin manyetik rezonans görüntülemesi ( MRG ) yapılabilir.
4.  MRG ile büyük ve tam kat kıkırdak hasarlarının tanısı kolayca doğrulanabilir. Ancak tam kat olmayan kıkırdak yaralanmalarının tanısında standart MRG her zaman başarılı olmayabilir. 
5. Belli durumlarda, doktorunuz damardan veya eklem içine kontrast madde verilerek çekilen MR-artrografi tetkikini isteyebilir
6. Dizde bulunan kıkırdak zedelenmesinin tedavisine karar verdikten sonra, diz kapağının eklem yerlerinde uygun ilaç tedavi kullanılır.
7. Diz kapağı normal yerleşim yerinde ise konservatif tedavi yanı sıra; istirahat, soğuk uygulama, diz kaslarını kuvvetlendirici egzersizler, antienflamatuar ilaç kullanımı, ağrı kesiciler, kıkırdağın güçlenmesini sağlayan ilaçlar kullanılması sağlanır.
8. Diz kapağının özellikle dışa doğru olan yerleşim bozukluklarında diz kapağının eğri olması ile cerrahi yöntemler gerektirebilir.
9. Diz kapağında bulunan kıkırdağın aşınması durumunda mekanik problemlere yol açan plakalara cerrahi olarak müdahale etmek gerekebilir. Ayrıca bu bölgede bulunan kıkırdak zedelenmesinin derecesi ve etrafına verdiği zarar tedavi için oldukça önemlidir.
10. Diz kıkırdak zedelemesinde hasta çok fazla ağrı hissediyor ise öncelikle bu ağrının dindirilmesi gerekmektedir.
11. Eklemin yük taşımayan bölgesinde ve 1 cm²’den küçük kıkırdak hasarları eğer şikayetlere yol açmıyorsa sadece aralıklı izlem ile takip edilebilir. Ancak belirti veren, yük taşıyan bölgede yerleşen ve 1 cm’den büyük kıkırdak yaralanmalarında tedavi gerekli olur.
12.  İlaçlar, glukozamin gibi destekler, fizik tedavi yöntemleri ve eklem içine yapılan hyalüronik asit enjeksiyonları denenebilir ancak bunlar tedavi edici özelliğe sahip değildir ve sadece belirtileri bir süre baskılarlar. Genç erişkinlerde, kıkırdak yaralanmalarının tedavisi cerrahidir. Tedavi sıklıkla artroskopi ile başlar ve eklem içi eşlik eden başka sorunlar var ise onlar da düzeltilir. Daha sonra kıkırdağa yönelik işlem artroskopik ya da açık cerrahi ile yapılabilir.

Dizde kıkırdak zedelenmesinde tüketilmesi gereken besinler nelerdir ?

Vücudunuzun kıkırdağı onarmasına yardımcı olmak için yapmanız gereken şey vücudunuzdaki her 1 kilo için 12 miligram lisin tüketmektir.Yüksek miktarda C vitamini eksikliği anında iyileşmeyi kötü etkileyebilir. Dahası, insanların vücutlarındaki problemleri düzeltmeye devam edebilmeleri için günde 75 miligram C vitaminine ihtiyaçları vardır. Dizde kıkırdak zedelenmesinde ağırlıklı olarak tüketilmesi gereken besinler şunlardır ; 

1. Kivi
2. Soya
3. Çilek
4. Limon
5. Peynir
6. Portakal
7. Bakliyat
8. Yumurta
9. Kırmızı Et
10. Kuru yemiş
11. Sazan balığı